جزوه زیست تولید مثل
تولید مثل
در مقایسۀ انواع تولید مثل می دانیم در تولید مثل غیرجنسی فقط یک والد شرکت دارد. یعنی تمام ژن های فرزندان از یک والد به ارث می رسد. در واقع فرزندان از نظر ژنتیکی درست مانند والد خود می باشند. در این تولید مثل تنوعی ایجاد نمی شود.
در محیط های پایدار این نوع تولید مثل بسیار سودمند است.
تولید مثل جنسی
اما در تولید مثل جنسی، دو والد که هرکدام سلول های جنسی هاپلوئید تولید می کنند.
در صورت ادغام این سلول ها، فرزندی پدید می آید که از هر دو والد صفت هایی دریافت کرده است بنابراین هیچ فرزندی دقیقاً مشابه یکی از دو والد نیست. محیط های پایدار به زیان جاندارانی خواهد بود که به روش جنسی تولید مثل می کنند. در نوع جنسی هر دو والد دستگاه تولیدمثلی خاصی مربوط به خود دارند که البته از کار افتادن و حتی خارج کردن بخشی از آن از بدن، زندگی فرد را به خطر نمی اندازد.
جزوه زیست تولید مثل
دستگاه تولید مثل در مرد
دستگاه تولید مثل مرد شامل:
آلت تناسلی + بیضه ها + کیسۀ بیضه + یک سری غدۀ برون ریز و یک سری مجرا است.
این دستگاه چهار وظیفه دارد
سه تای آن مربوط به تولید، نگهداری و انتقال اسپرم ها است و آخری مربوط به تولید هورمون مردانه است. البته کار اصلی این دستگاه تولید اسپرم است. در این دستگاه یک غدۀ درون ریز (بیضه) و سه غدۀ برون ریز (پروستات، وزیکول سمینال و پیازی میزراهی) وجود دارد. ( جزوه زیست تولید مثل )
غدد جنسی (بیضه ها)
بیضه ها غدد درون ریز محسوب می شوند و وظیفۀ آنها ساخت اسپرم و ترشح تستوسترون است.
اجزای آن از لوله های اسپرم ساز و یاخته های بینابینی می باشد.
درون کیسۀ بیضه قرار دارند.
(محل طبیعی کیسۀ بیضه، خارج و پایین محوطه شکمی است)
دمای بیضه ها با دو ساز و کار تنظیم می شود.
- کیسۀ بیضه، خارج و پایین محوطۀ شکمی است که حدود سه درجه پایین تر از دمای بدن قرار می گیرد. (۳۴ درجۀ سانتیگراد)
- وجود شبکه ای از رگ های کوچک در کیسۀ بیضه
جزوه زیست تولید مثل
- دمای کمتر کیسۀ بیضه برای فعالیت بیضه ها و تمایز صحیح اسپرم ضروری است.
- درون لوله های اسپرم ساز که تعداد زیادی لوله های پرپیچ و خم هستند از هنگام بلوغ تا پایان عمر اسپرم تولید می شود.
- بین لوله های اسپرم ساز یاخته های بینابینی قرار دارند.
- مردان و زنان بعد از سن بلوغ، گامت نر و ماده بالغ تولید می کنند اما مردان تا آخر عمر ولی زنان تا سن یائسگی (از ۴۵ تا ۵۰ سالگی).
- دمای قسمت های مرکزی بدن ۳۷ درجه است نه دمای همه جای بدن.
- در دوران جنینی، بیضه ها درون حفرۀ شکمی تشکیل می شوند که کمی قبل از تولد بیضه ها از شکم پایین می آیند و در کیسۀ بیضه قرار می گیرند.
- تمایز صحیح اسپرم ها یعنی در ابتدا سلول های ساخته شده در دیوارۀ لوله از هم جدا می شوند سپس تاژک دار می شوند و سپس مقدار زیادی از سیتوپلاسم خود را از دست می دهند و هستۀ آنها فشرده و یاخته حالت کشیده پیدا می کند.
- در موارد نادری بیضه ها پایین نمی آیند، چنانچه این مشکل برطرف نشود لوله های اسپرم ساز سرانجام تخریب می شود و باعث عقیم شدن فرد می شود.
- شبکه ای از رگ های کوچک در بیضه علاوه بر تنظیم دما، کار تبادل مواد غذایی، تنفسی و مواد دفعی را نیز انجام می دهد.
در مثال دو مجرا مشاهده می شود: مجرای اسپرم بر – مجرای میزراه.
راه خروج ادرار و اسپرم از میزراه است.
مجرای اسپرم بر از بالا و کنار مثانه عبور کرده و به پشت و پایین مثانه می رود.
این مجرا در زیر مثانه به پروستات می رسند.
تمام غدد دستگاه تناسلی مردان جفت است به جز غدۀ پروستات.
بیضه ها در پایین ترین موقعیت و غدد وزیکول سمینال در بالاترین موقعیت قرار می گیرند.
کوچک ترین غدد دستگاه تناسلی مرد غدد پیازی – میزراهی اند
…